Kościoły i kaplice

Będąc w Zakopanem możemy zwiedzić miejsca kultu religijnego, odetchnąć i kontemplować w znajdujących się tam kilkunastu kościołach i kaplicach. Osoby zainteresowane poznaniem tej strony zimowej stolicy Polski znajdą wiele urokliwych i interesujących obiektów. Obecnie w tym górskim miasteczku jest około 30 kaplic i kościołów.

Najstarszy tutejszy obiekt sakralny to wybudowany w 1847 roku drewniany Stary Kościół parafialny pod wezwaniem Świętego Klemensa przy ulicy Kościeliskiej. W l. 1850-51 dobudowano wieże i powiększono cały kościół. W 1948 roku na Harendę przeniesiono z miejscowości Zakrzów koło Kalwarii Zebrzydowskiej powstały w l. 1710-20 stylowy drewniany kościół pod wezwaniem Świętej Anny. Prace związane ze składaniem kościółka i jego renowacją trwały dwa lata. Osobą szczególnie dbającą o każdy detal rekonstrukcji był zięć Jana Kasprowicza, profesor Władysław Jarocki.

Najbardziej znanymi kościołami Zakopanego są jednak Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej na Krzeptówkach i Kościół parafialny pod wezwaniem Świętej Rodziny (ul. Krupówki 1a). Przed powstaniem Sanktuarium w 1921 roku zbudowano za namową pallotynów kaplicę, w której propagowano orędzie Matki Bożej Fatimskiej. W 1961 roku trafiła do niej przekazana przez biskupa Fatimy figura. 20 lat później, po zamachu na Ojca Świętego Jana Pawła II na Placu św. Piotra, zrodził się pomysł budowy kościoła jako wotum wdzięczności za uratowanie życia papieża. W 1987 roku został poświęcony plac przez biskupa Kazimierza Górnego, a pięć lat później zakończono budowę Sanktuarium.

Kościół Świętej Rodziny jest dużo starszy, ponieważ pochodzi z II poł. XIX w. Z biegiem lat, gdy Kościół Świętego Klemensa stał się za mały dla zwiększającej się liczby parafian i zakopiańskich gości, dzięki staraniom dwóch pierwszych proboszczów – Józefa Stolarczyka i Kazimierza Kaszelewskiego rozpoczęto budowę z twardego górskiego kamienia nowego Kościoła, właśnie pod wezwaniem Świętej Rodziny. Prace trwały od 1879 do 1896 roku, a konsekracji dokonano w 1899 r. Sto lat później świątynia przeszła poważną renowację, a w 1997 roku zawitał do niej Jan Paweł II.

Zakopane to także kościoły charakteryzujące się współczesnymi rozwiązaniami budownictwa sakralnego. To Kościół Salwatorianów pod wezwaniem Matki Bożej Królowej Świata, wybudowany w l. 1956-68 i łączący elementy tradycyjnego stylu zakopiańskiego z nowoczesnymi, Kościół N.M.P. Niepokalanej Objawiającej Cudowny Medalik wybudowany w l. 1981-88 na osiedlu Olcza, oraz Kościół Świętego Krzyża powstały w l. 1982-90 przy ulicy Zamoyskiego.

Wśród tutejszych kaplic są też cztery zaprojektowane przez samego Witkiewicza w stylu zakopiańskim:

• Najświętszego Serca Pana Jezusa na Jaszczurówce, która to została wzniesiona na lesistym stoku w l. 1904-1908. Główny ołtarz wyglądem przypomina frontową ścianę góralskiej chaty, a całe wnętrze jest ozdobione ornamentami i rozetami (tzw. dekoracją snycerską)
• Matki Bożej Różańcowej i św. Jana Chrzciciela w kościele przy Krupówkach
• Świętego Krzyża zakonu Albertynek na Kalatówkach, która została wybudowana w 1898 r., a w 1902 przekazana wraz z klasztorem siostrom
• Świętego Krzyża zakonu Albertynów na śpiącej Górce usytuowanej nad Kalatówkami w 1902 r. W 1985 r. odbudowano obiekt, który spłonął w 1977 r.

Goszcząc na Gubałówce można zajść do będącej miniaturą drewnianego kościoła Kaplicy Matki Bożej Nieustającej Pomocy, która została ufundowana w 1967 r. przez Władysława i Marię Bachledów, jako votum dziękczynienia za ocalenie podczas II wojny światowej.

Msze święte odprawiane są również w Domu rekolekcyjnym Konferencji Episkopatu Polski "Księżówka", Schroniskach w Dolinie Pięciu Stawów Polskich, w Dolinie Chochołowskiej, na Polanie Włosiennica przed Morskim Okiem i sezonowo w Schronisku w Dolinie Roztoki.

Wędrując po Zakopanem napotkamy na swej drodze także liczne pomniki:

•  Grunwaldzki powstały w 1911 roku, a odbudowany w 1948 ze schowanych w czasie II wojny Światowej przez Stanisława Kwaśnego elementów
•  poświęcony Ratownikom Górskim i odsłonięty w 50. rocznicę działalności TOPRu w 1959 roku
•  "Prometeusz rozstrzelany" z 1964 roku, zbudowany na pamiątkę 20 Polaków rozstrzelanych przez Niemców 30 maja 1944.

Na nowym Cmentarzu przy ulicy Nowotarskiej możemy też zobaczyć:

•  Pomnik Ofiar II Wojny Światowej (wzniesiony w 1962 roku)
•  Pomnik Legionistów (z 1927)
•  Pomnik księdza Jerzego Popiełuszki i ofiar stanu wojennego (1994)
•  oraz Pomnik twórców polskiego harcerstwa Andrzeja i Olgi Małkowskich (odsłonięty w 1981 roku na obchodach 70-lecia harcerstwa).

W okolicy jest równiż kilka innych pomników poświęconych zasłużonym postaciom tutejszej społeczności, a które stworzyli absolwenci Akademii Sztuk Pięknych lub zakopiańscy rzeźbiarze:

•  pomnik Tytusa Chałubińskiego (z 1903, jego autorem jest Jan Nalborczyk)
•  hr Władysława Zamoyskiego (2003, Michał Gąsiennica-Szostak)
•  Józefa Kurasia "Ognia" i jego podkomendnych (2006, Marek Szczepanik)
•  czy dra Andrzeja Chramca (2006, Tomasz Ross).

Czy wiecie, że:

• Styl zakopiański został opracowany w latach 90. XIX wieku przez Stanisława Witkiewicza? Stąd jest też nazywany witkiewiczowskim. Wykonane wg. niego budynki charakteryzuje m.in. wysoka granitowa podmurówka, ściany zbudowane z przeciętych wzdłuż na pół pali, dach kryty gontem, oraz ozdobione wąskimi, przybijanymi promieniście listwami okna i drzwi.
• Pod każdą cegłą kładzioną na fundamentach Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej zamurowano Cudowny Medalik?
• W 2008 aktorka Katarzyna Cichopek i tancerz Marcin Hakiel wzięli ślub w Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej?
• Krzyż na Giewoncie został zainstalowany 19 sierpnia 1901 roku? Dokonali tego miejscowi parafianie z inicjatywy księdza Kazimierza Kaszelewskiego
• Najstarszymi zachowanymi zabytkami Zakopanego są kaplica Gąsieniców przy Starym Kościele i powstały w 1839 roku krzyż? Krzyż wykonany jest z tatrzańskiej rudy żelaza, a upamiętnia tragiczną śmierć służącego ziemianina Edwarda Homolacsa. Podczas napadu służący uratował życie swemu panu.