Bukowina Tatrzańska

Niezwykła, jak na polskie warunki Bukowina Tatrzańska jest jedną z najwyżej położonych miejscowości w Polsce, leży w południowo-wschodniej części Skalnego Podhala, rozpiętość wysokości sięga tu od 650 m aż do grubo ponad 2000 m n.p.m. na górskich szczytach. Gmina zamyka się w obszarach nakreślonych przez samą naturę. W większej części jest ograniczona potokami, malowniczość krajobrazu podkreślana jest również przez wierchy, na stokach, których powstawały kolejne domostwa. Do Zakopanego z Bukowiny jest niespełna 12 km, nieco dalej, 17 km stąd, leży zaś Nowy Targ.

Na Bukowinie panuje dość specyficzny klimat. Średnia roczna temperatura (+5,3 °C) jest tu wyższa niż w Zakopanem, lato charakteryzuje się częstymi burzami i ulewami, zaś jesień rozpoczyna się już w pierwszych dniach września. Dzięki dużemu nasłonecznieniu zimy są tu cieplejsze i mniej agresywne niż w dolinach, natomiast jesień i wiosna to okres wiejących ze strony Tatr dość ciepłych wiatrów halnych. Miłośnicy śniegu docenią fakt, że leży on w Bukowinie zazwyczaj od października do końca marca, a zdarza się, że i do czerwca, zaś jego średnia grubość przez ponad trzy miesiące przekracza 10 cm, a przez nieco ponad dwa aż 20 cm.

Historia Bukowiny związana jest z osadnictwem, zarówno samorzutnym, jak i planowym. Kolonizacja Podhala rozpoczęła się już w XIII wieku, kiedy było ono w posiadaniu polskich władców. W XV wieku na tym obszarze nastąpiło dość znaczne mieszanie się ludności pochodzenia polskiego, ruskiego, słowackiego i wołoskiego, a mimo trudnych warunków zewnętrznych Podhale zaczęło cieszyć się popularnością wśród ludzi ceniących wolność, zarówno od ucisku państwa, jak też osobistą. Interesujące są legendy, mówiące o samym powstaniu nazwy "Bukowina". Jedna z nich donosi o nadaniu jej przez królewskich geometrów, poczęstowanych przez miejscowych winem w cieniu buków ("jako pili z pod buka wino, to niek wieś nazywo się Bukowina"). Kolejna o sołtysie – założycielu wsi z przełomu XVI/XVII wieku o nazwisku Bukowski, a najbardziej popularna odnosi się do gęstego zalesienia okolicy przez drzewa bukowe, współcześnie już tu rzadko spotykane.

Najstarsza pisana wzmianka o Bukowinie pochodzi z wykazu wsi, który powstał w 1624 roku, natomiast sołtystwo zostało jej nadane w 1749 r. W 1769 r. ziemie należące do starostwa w Nowym Targu przejęli Austriacy, natomiast w 1773 r. większość Podhala została włączona w skład ziem cesarskich. Kolejne lata to okres wzrastającego ucisku ze strony zaborcy, zwiększającego sukcesywnie daniny i wprowadzającego wieloletni obowiązek służby wojskowej. Początki XIX wieku to czas, któremu zawdzięczmy początki legend o podhalańskim zbójnictwie, a powszechnie kojarzymy je z postacią Janosika. Wielu ówczesnych zbójników rekrutowało się spośród żołnierzy biorących udział w wojnach napoleońskich.

Z czasem Bukowina wraz z okolicami przeszła w ręce prywatne, najpierw właściciela kopalń Emanuela Homolacsa, potem zaś hrabiego Władysława Zamoyskiego. Los mieszkańcom nie sprzyjał, panowała bieda, susze i epidemie, wielu z nich emigrowało, nawet do USA. Dopiero początki XX wieku przyniosły pozytywną zmianę – Bukowina Tatrzańska stawała się coraz bardziej popularna jako miejscowość wypoczynkowa i tak też jest do dzisiaj.

Obecnie Bukowina posiada bardzo rozbudowane zaplecze usługowe, gdzie znajdziemy m.in. baseny, w tym termalne, a także aquaparki, strefy ciche, sauny czy spa. Termy Bukowiańskie to kompleks aż dwunastu basenów, z czego część znajduje się poza budynkami na świeżym powietrzu – średnia temperatura wody oscylująca wokół 28-36° umożliwia czerpanie przyjemności z kąpieli niemal całkowicie niezależnie od aktualnej pogody. Dużą popularnością cieszą się kąpiele w wodzie wydobywanej z odwiertu Bukowina Tatrzańska - jest to woda termalna o charakterze siarczanowo-chlorkowo-wapniowo-sodowym, znakomicie wpływająca na układ nerwowy i krwionośny człowieka.

Narciarze też mają tu duże pole do popisu dzięki największym kompleksom narciarskim na Podhalu (Wysoki Wierch, Olczański Wierch, Głodówka, Wierch Szymkówka). Najpopularniejszy ośrodek narciarski to Stacja Narciarska Turnia, gdzie znajdziemy dwuosobowy wyciąg krzesełkowy o długości 400 m, wzdłuż wyciągu biegnie trasa zjazdowa o średniej trudności. Warto podkreślić, że ogółem na Bukowinie znajdziemy aż 30 wyciągów, dodatkowo większość tras jest sztucznie naśnieżana i oświetlona. Co ważne, zadbano o zaplecze logistyczne, ponieważ przy większości ośrodków narciarskich znajdziemy parkingi na kilkaset samochodów, a także lokale gastronomiczne oraz inne punkty handlowo-usługowe. Według oficjalnych informacji nocleg w Bukowinie może znaleźć jednocześnie aż 20 tysięcy gości, zaś pod względem ilości turystów gmina dogania już Zakopane. To właśnie tu znajdziemy najwyższy punkt w Polsce – Rysy, a na zróżnicowanych stokach bawić będą się dobrze zarówno początkujący, jak i doświadczeni narciarze. Atutem, którego nie można pominąć, jest naturalne położenie Bukowiny, które czyni ją idealnym punktem wypadowym dla osób pragnących udać się w wyższe partie gór. Najczęściej wybierane punkty docelowe to Rusinowa Polana, Gęsia Szyja czy Morskie Oko.

Będąc w Bukowinie warto zobaczyć także Dom Ludowy im. Franciszka Ćwiżewicza, który jest uznawany za jedną z największych budowli drewnianych w Polsce. Jego historia sięga lat trzydziestych XX wieku, kiedy dzięki staraniom wielu osób zbierających fundusze m.in. przez prowadzenie objazdowego niemego kina, i ogromnej ofiarności miejscowych nieszczędzących ani osobistego wysiłku, ani gotówki, gruntu czy materiałów, prace nad jego budową zakończono w 1932 r., po czterech latach. Najważniejszą częścią budynku jest stylowa sala teatralna, posiadająca 200 miejsc siedzących. Dom Ludowy współcześnie organizuje różnorodne wydarzenia artystyczne, które umożliwiły mu zakwalifikowanie do Światowej Fundacji Miast Karnawałowych. Co więcej, działa tu najstarszy amatorski teatr, w którym aktorami są rodowici górale, a którego tradycja sięga wiek wstecz.

Bukowina Tatrzańska to nie tylko znakomity punkt bazowy do górskich wycieczek, największe kompleksy narciarskie czy baseny termalne. To także miejscowość o niezwykle interesującej historii, której ślady wciąż można tu dostrzec na własne oczy.

Czy wiesz, że:

• Bukowina Tatrzańska jest polskim rekordzistą pod względem liczby związanych z nią ciekawostek?
• Od najniżej położonego miejsca, czyli Grapy w Białce Tatrzańskiej, do najwyższego w Polsce punktu, czyli Rysów, jest aż 1849 m różnicy? Jest to rekord w skali kraju
• Na szczycie Rysów jest aż o 27% mniej tlenu niż na niżej położonych terenach?
• Tylko tutaj na terytorium Polski występują lodowce? Najstarszy jest w Kotle Mięguszowieckim ma kilkaset lat i 30 metrów grubości
• Znajduje się tu Wielka Siklawa - największy wodospad w Polsce? Ma 70 metrów wysokości
• Gminę odwiedza rocznie niemal milion turystów i narciarzy? Nad samo Morskie Oko rokrocznie ściąga ich 800 tysięcy
• Bukowina ma największą ilość wyciągów i dróg wspinaczkowych? Tych ostatnich jest około 600
• Głębokość wszystkich zlokalizowanych tu jezior wynosi w sumie 325 metrów? Wlicza się tu Morskie Oko, Czarny Staw i Pięć Stawów Polskich
• Z Morskiego Oka wyciągnięto już 1200 kilogramów monet z całego świata?
• Spór między Polakami a Węgrami odnośnie własności Morskiego Oka zakończył się dopiero w 1902 r.?
• W nocy z 25 na 26 stycznia 1938 roku ukazała się na niebie zorza polarna? Można ją było podziwiać przez blisko 6 godzin
• Na terenie gminy znaleziono najstarszy bumerang na świecie? Było to w jaskini Obłazowej, oceniono, że miał 30 tysięcy lat
• Właśnie tutaj są największe szanse, by spotkać niedźwiedzia na szlaku? Żyje ich tu od trzech do sześciu sztuk